Leczenie kanałowe

Obecnie wiele zębów „skazanych” na usunięcie da się wyleczyć. Jest to możliwe dzięki wąskiej dziedzinie stomatologii zwanej endodoncją. Leczenie endodontyczne to nic innego jak leczenie kanałowe. Leczenie to w dużym uproszczeniu i nie zagłębiając się w szczegóły polega na usunięciu zainfekowanej lub martwej miazgi z komory i z systemu kanałowego korzeni zębów, mechanicznym i chemicznym opracowaniu tego systemu, a następnie szczelnym wypełnieniu materiałami specjalnie do tego celu stworzonymi.

Kluczem do sukcesu leczenia kanałowego jest mechaniczne i chemiczne oczyszczenie i poszerzenie kanałów korzeniowych na całej ich długości. Jest to możliwe dzięki specjalnie do tego celu stworzonym i ciągle udoskonalanym narzędziom kanałowym. Mechaniczne opracowanie systemu kanałów korzeniowych jest wspomagane obfitym płukaniem takimi środkami chemicznymi jak: podchloryn sodu, kwas cytrynowy i alkohol izopropylowy. Środki te mają za zadanie zdezynfekować i pomóc oczyścić cały system kanałowy.

Bardzo ważne jest, aby system kanałów był opracowany na całej jego długości. Dzięki urządzeniu zwanemu endometrem możemy zmierzyć długość kanału korzeniowego z dużą dokładnością. Jest tu wykorzystywane zjawisko różnej przewodności prądu elektrycznego przez tkanki zębowe i znajdujące się poza zębem. Dzięki endometrowi można przeprowadzić prawidłowe leczenie kanałowe u kobiet w ciąży, co z uwagi na szkodliwość promieni rentgenowskich musiało być odkładane do czasu rozwiązania. Liczne badania udowodniły, że powszechnie stosowana metoda pomiaru długości kanału korzeniowego oparta tylko na zdjęciu rentgenowskim jest bardzo często zawodna.

Po opracowaniu systemu kanałowego, oczyszczeniu a następnie jego osuszeniu przystępujemy do wypełniania kanału. Materiałem stosowanym do wypełniania kanałów jest materiał zwany gutaperką. Wprowadza się go do kanału z niewielką ilością pasty uszczelniającej na poprzednio określoną głębokość, a następnie upycha się go po wcześniejszym podgrzaniu i uplastycznieniu, tak by materiał wypełnił szczelnie opracowany kanał nie pozostawiając pęcherzyków powietrza.

Dopiero teraz możemy przystąpić do odbudowy korony zęba materiałami wypełnieniowymi lub bardzo często koroną protetyczną. Tak przeleczony ząb ma szansę służyć jeszcze przez wiele, wiele lat. Leczenie endodontyczne jest pracochłonne i czasochłonne. Wymaga specjalistycznego, drogiego oprzyrządowania oraz wiedzy i umiejętności. I dlatego też nie jest tanie.

Czasem zdarza się, że zęby wcześniej leczone kanałowo wymagają powtórnego leczenia. Objawem wskazującym na taką konieczność może być ból a czasem widać to tylko na zdjęciu rentgenowskim w postaci ciemnej „plamy” w okolicy wierzchołka korzenia tzw. zmiany okołowierzchołkowej. „Plama” ta to nic innego, jak zanik kości na skutek nieprawidłowego leczenia kanałowego. Po powtórnym opracowaniu i dokładnym wypełnieniu systemu korzeniowego zęba kość odbudowuje się i zmiany wokół wierzchołka korzenia cofają się.

Alternatywą dla leczenia endodontycznego jest usunięcie chorego zęba. Bardzo często jest to poważny dylemat dla pacjenta: czy usunąć ząb i mieć szybko i tanio (lub bezpłatnie) „problem z głowy”, czy też „skazywać się” na dość kosztowne leczenie i ratować ząb. Ostateczną decyzję oczywiście podejmuje pacjent, tym nie mniej ekstrakcja zęba najczęściej nie rozwiązuje problemu. Prawdziwe problemy pojawiają się po usunięciu zęba. Brak zębowy należy uzupełnić protetycznie – mostem lub chirurgiczno-protetycznie – implantem. I tu dopiero mówimy o dużych kosztach. Zaniechanie tego może doprowadzić do „wysuwania” się zębów przeciwstawnych, przesuwanie i obracanie się zębów sąsiadujących i zaniku kości, co w konsekwencji może doprowadzić do utraty kolejnych zębów. Nie uzupełnione braki zębowe mogą być także przyczyną zmian w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego i upośledzenia żucia.

W świetle kosztów i grożących powikłań po pochopnie podjętej decyzji o usunięciu zęba możliwość ratowania chorego zęba jaką nam daje nowoczesna endodoncja jest wielkim postępem dzisiejszej stomatologii.

Lek. stom. Rafał Łaszkiewicz

Artykuł pochodzi z Internetowego Serwisu Stomatologicznego DENTOnet.pl


Schemat leczenie kanałowego

1

Ząb trzonowy, w którym doszło do obumarcia miazgi wskutek zakażenia od strony nieleczonego ubytku próchnicowego. Zaniechanie leczenia na tym etapie spowodowało przewlekły stan zapalny okolicy okołowierzchołkowej (kości) przez przedostające się tam z martwej miazgi toksyny bakteryjne. Na tym etapie następuje diagnoza na podstawie badania kliniczngo i radiologicznego oraz decyzja co do sposobu leczenia. Podczas zabiegu niekiedy wymagane jest znieczulenie.

2

W pierwszej kolejności usuwamy zniszczone przez próchnicę tkanki zęba. Następnie otwieramy komorę zęba i usuwamy z niej martwą miazgę. Opracowujemy kanały korzeniowe na całej ich długości przy użyciu narzędzi kanałowych obficie płucząc środkami dezynfekującymi. W trakcie opracowywania kanałów korzeniowych następuje całkowite usunięcie miazgi z kanału korzeniowego oraz toksyn bakteryjnych z kanalików zębinowych, dzięki czemu poszerzony kanał staje się odpowiednio przygotowany do wypełnienia.

3

Po prawidłowym opracowaniu, zdezynfekowaniu i osuszeniu kanałów korzeniowych przystępujemy do ich wypełniania. Czynność ta ma na celu szczelne zamknięcie światła kanału na całej długości, aby uniemożliwić przenikanie bakterii z jamy zęba do tkanek okołowierzchołkowych.

4

Ostatnim etapem jest trwała odbudowa zęba. W zależności od zniszczenia korony stosuje się odpowiedni sposób jej rekonstrukcji. Przy niewielkim stopniu uszkodzenia korony zęba wystarcza odbudowa zachowawcza za pomocą wypełnienia. Jeśli ząb jest mocno zniszczony, konieczna jest odbudowa protetyczna najczęściej za pomocą wkładu koronowo-korzeniowego i korony protetycznej. Tylko szczelna i trwała odbudowa przeciwdziała wtórnej infekcji oraz mechanicznym urazom leczonego zęba.

W przypadku zębów żywych z miazgą w stanie zapalnym schemat leczenia jest podobny. Rożnica polega na tym, że zawsze stosuje się znieczulenie aby możliwie bezboleśnie usunąć żywą miazgę z komory i kanałów korzeniowych.

Ważne informacje

  1. W czasie leczenia endodontycznego, a zwłaszcza po jego zakończeniu mogą wystąpić przemijające objawy bólowe wymagające niekiedy zastosowania leków przeciwbólowych. Jest to szczególnie ból na nagryzanie oraz niekiedy ból samoistny.
  2. W niektórych przypadkach w czasie leczenia endodontycznego może dojść do zaostrzenia objawów stanu zapalnego (ból samoistny zębów, obrzęk, wysięk surowiczy lub ropny, uczynnienie przetoki). Może to wymagać zastosowania leku przeciwzapalnego lub antybiotykoterapii.
  3. W przypadku kanałów korzeniowych o skomplikowanej budowie, nietypowym przebiegu, kanałów niedrożnych lub zębów leczonych w przeszłości, istnieje zwiększone ryzyko powikłań.
  4. Leczenie powtórne jest zawsze trudniejsze i nie w każdym przypadku można je wykonać jedynie zachowawczą, mało inwazyjną metodę leczenia. Jest też obciążone większym ryzykiem powikłań i niepowodzeń.
  5. Leczenie endodontyczne zębów ze zmianami w okolicy okołowierzchołkowej jest obarczone większym ryzykiem; czasami mimo przeprowadzonego leczenia zmiany te mogą nie goić się prawidłowo - to może zmniejszyć szanse na utrzymanie danego zęba w jamie ustnej.
  6. Czasem mimo przeprowadzonego leczenia endodontycznego może zaistnieć konieczność wykonania zabiegu chirurgicznego, np. odcięcia wierzchołka korzenia lub całego korzenia, lub w przypadku niepowodzenia tego leczenia konieczność usunięcia zęba.
  7. W trakcie leczenia endodontycznego istnieje konieczność wykonania kilku zdjęć rentgenowskich (nie mniej niż 2). Obecnie stosowana jest technika radiowizjografii (RTG cyfrowy) znacznie ograniczająca ekspozycję pacjenta na promieniowanie jonizujące.

Cena leczenia kanałowego obejmuje całkowity koszt leczenia kanałowego tj:

- opracowanie i wypełnienie kanałów

- znieczulenie

- zdjęcia rtg

- opatrunki

Cena leczenia kanałowego nie obejmuje:

- tymczasowej odbudowy zęba na czas leczenia w przypadku znacznego zniszczenia korony

- ostatecznej odbudowy zęba po zakończeniu leczenia kanałowego

Najczęstsza liczba kanałów w zębach stałych

Zęby górne

Siekacze (jedynki i dwójki)

1 kanał

Kły (trójki)

1 kanał

Pierwsze przedtrzonowce (czwórki)

2 kanały

Drugie przedtrzonowce (piątki)

1 lub 2 kanały

Trzonowce (szóstki, siódemki, ósemki)

3 lub 4 kanały

Zęby dolne

Siekacze (jedynki i dwójki)

1 lub 2 kanały

Kły (trójki)

1 kanał

Przedtrzonowce (czwórki i piątki)

1 lub 2 kanały

Trzonowce (szóstki, siódemki, ósemki)

3 lub 4 kanały